Калядны абрад «Звязда» ў вёсцы Маркавічы Гомельскага раёна

Са звяздою пачынаюць хадзіць на другі дзень Ражаства. Дзелаюць з палачак звязду на 8 канцоў, прыдзелуюць яе на палку, шоб можна было дзяржаць і насіць. Бывая, звязда і круціцца на етай палцы. Тады етыя канцы звязды абкручуюць золатцам, прыдзелуюць на іх цвяточкі, а на краях усякія ленты прывязуюць. У сярэдзіну устаўляюць іконку Ражаства і на яе адзяюць вяночык ці ўкрашаюць цвятамі.

Калі ужэ ідуць гуртом ды падыходзяць да хаты, тады адзін ідзе і спрашуя ў хазяйвоў: «Ці пусціця звязду?». Еслі яны пускаюць, то заходзяць у хату, становяцца на кут, ліцом да ікон і спяваюць спачатку кандак і трапар Ражаства:

Раждзество твае, Хрысце Божа наш,

Воссія міраві свет разума.

В нем бо звездой служашчія,

Звездою учахуся.

Цебе кланяціся, Солнцу правды,

І цебе ведеці с высаты востока,

Госпадзі, слава Цебе.

Слава Атцу, і Сыну, і Святому духу,

і ныне, і прысна, і вавекі веков. Амінь.

Дева днесь пресушчественного рождает

І земля верцеп непріступному пріносіт

Ангелі с пастырьмі славословят

Волсві же со звездою пуцешествуют

Нас бо раді родіся отроча младо

Превечный Бог.

Тады хто-нібудзь адзін прыказуя: «В небі звязда свяціла, як Маці Ісуса радзіла. У яслі палажыла, сенцам прытрусіла. Прыхадзілі тры цары, прынасілі тры дары. А мы тыя дары прынімаем, да вас із святым Ражаством паздраўляем!» А пасля етага пяюць сальму:

В Раждество Хрістова Ангел прілецеў,

Ён лецеў па небу, і всім песню пеў.

Все люді, лікуйце, в сей день таржествуйце

Днесь Хрістова Раждества.

Я лечу па небу, і вам весць прынёс,

Шо ў верцепі беднам, радзіўся Хрістос.

Скарэй паспешайця, дзіцятка навешчайця

Нованарожденнага.

Пастушкі ў пяшчэру раньше всіх прыйшлі

В яслях на саломке Госпада нашлі.

Стаялі рыдалі, Хрыста праслаўлялі

І Марію маць его.

А валхвы, увідзеў ясную звезду,

Прыйшлі пакланіцца Госпаду тварцу.

Бога праслаўлялі, Хрысту дары далі:

Злата, смірну і ліван.

А Ірад всезлобный а Хрысце узнаў,

Убіці младзенца воінаў паслаў.

Всіх дзіцей убілі, мечы прытупілі,

А Хрыстос в Егіпце быў.

Многа мы грешылі, Спасе, пред табой.

Все мы людзі грэшныя, Ты адзін святой.

Прасці прегрешэнье, даждь нам ісцэленье

Ў дзень святага Раждества.

Могуць пасля етага яшчэ сказаць: «Прапелі адну, дак разрашыці і другую. Ваш дом звесяліці і нам вясёлымі быці!», і пяюць яшчэ якуюль-нібудзь сальму пра Ражаство:

В Віфліемі Іудзейскам,

Там была ставенька.

Там Ісусе нарадзіўся,

Дзіціна маленька.

А ў той час пастушкі

Сцераглі авечак.

Як пачулі пра Ісуса

Прыбеглі скарэнька.

Прыбеглі, прыбеглі

Дай сталі пытаці,

Ці пазволіць Божа Маці

Ісуса благаці.

Ісусе, Ісусе,

Мы цябе благаем,

Зміласердуйся над намі

І над нашым родным краем.

Ці такую во шчэ:

Нова радасць стала,

Яка не бывала.

Над вярцепам звязда ясна

На увесь свет вассіяла.

Дзе Хрыстос радзіўся,

З Дзевы ваплаціўся.

Як чалавек пеленаны,

У Бога павіўся.

Пастушкі з ягняткам

Перад тым дзіцяткам

На каленца прыпадаюць

Цара-Бога усхваляюць.

Ой ты, Хрысце-Цару,

Нябесны ўладару,

Даруй лета шчаслівыя

У гэтым дому гаспадару.

Ой ты, Хрысце-Цару,

Молім цябе усе ныне,

Даруй лета шчаслівыя

Нашай слаўнай бацькаўшчыне.

А ў канцэ кажуць: «Дай Бог вам шчасця, здароўя, благапалучча на Многая лета!», і пяюць:

Многая лета, як бы нам да лета.

Да пойдзем у поле, да пажнём мы жыта,

Да паставім копы, да скокнем у гопы.

Гоп-гоп-гоп-гоп-гоп, а чарачка хлоп.

Многая лета, многая лета, многая лета,

Многая лета, многая многая лета!

Калі ужэ прапелі, то хазяйва цалуюць іконку, шо ў звязде, даюць шо-нібудзь у падзяку. Тады ўжэ са звяздой выходзяць і ідуць да другой хаты. Пры гэтым той, хто носіць звязду, усягда ў хату заходзіць первы, а выходзіць паследнім. Так ходзяць аж да шчодрыка.

Аўтар: Шыпкоў Віктар Уладзіміравіч Інфарматары: Басаў Рыгор Ціханавіч, 1972 г.н., жыхары вёсак Маркавічы і Гадзічава Гомельскага раёна.